Tasarım Tescili nedir?nasıl başvurulur?
Tasarım Nedir?
Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. Tasarım tescili ürünlerin dış görünümünün tescilinin alındığı bir sistemdir. Firmalarınıza ait logo çalışmaları, ürün,mal görseli, bir ürüne ait kalıp çalışması, mobilya tasarımı, tekstil ürünleri, ayakkabı tasarımları, bir model tasarımı, ambalaj tasarımı, gıda ürünü veya kutusunun tasarımı, iç mekan tasarımı vb. yeni olması kaydıyla tasarım tescili alınabilir. Denilebilir ki, yeni olması kaydıyla gözle görülebilen her nesnesin tasarım tescili alınabilir.
Günümüzde, aynı alanda faaliyet gösteren firmalar için müşteri tercihlerinin kendi ürünlerinde yoğunlaşmasını sağlayan en önemli unsurlardan biri de tasarımdır. Örneğin, Coca Colaşişesini gören bir tüketici, şişe üzerinde marka adı yazmasa dahi şişe tasarımının Coca Cola markasına ait olduğunu anlayacaktır. Özellikle kalite ve teknik açıdan müşterilere aynı faydayı sağlayan ürünlere ait tasarımlar, çoğu zaman en belirleyici faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Firmalar, tasarım yolu ile ürün yelpazesinde farklılaşarak bir adım öne çıkmayı hedeflemektedirler.
Bu hedefin gerçekleştirilmesi ve elde edilen kazancın sürdürülebilir olması için birer fikir ürünü olan bu tasarımların yasal bir zeminde koruma altına alınması gerekmektedir. Yasal koruma ile elde edilen tasarım hakkı, tasarım sahibinin izni olmaksızın başka kişilerce tasarımın ticari amaçla kullanımını engelleme yetkisi verdiğinden, yapılan yatırımların, ekonomik anlamda geri dönüşümü açısından oldukça önemli olmaktadır. Aksi takdirde, özgün ve yeni tasarımlar, fikir hırsızlığı, kopyalama ve taklit gibi tehditlerle karşı karşıya kalacak ve bu nedenden ötürü tasarım sahipleri ticari anlamda büyük kayıplara uğrayacaktır.
Tasarım Tescili Almanın Faydaları Nelerdir?
- Tescilli tasarımların kullanım hakkı, tasarım tescil sahibine aittir. Tekel Hakkı 3.kişiler tasarım sahibinin izni olmaksızın koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, sözleşme yapmak için öneride bulunamaz, ticari amaçla kullanamaz veya bu amaçlarla bulunduramaz, başka bir şekilde ticaret alanına çıkartamaz, ithal işlemine tabi tutamaz.
- Firmaların geliştirmiş olduğu tasarımların farklılık ve estetik özellikleriyle aynı alanda faaliyet gösteren firmaların ürünlerinden farklılaşma sağlanır.
- Tasarım tesciliyle, firmalarınıza ait ürünlerin dış görünüşleri yasal koruma altına alınabilmektedir.
- Tasarımlar 6769 sayılı kanununla yasal koruma altına alınırlar.
- CORRECT Patent tasarım tescil departmanı, firmalarınıza ait tasarımların tescil işlemleri konusunda uzman kadrosu ve tecrübesiyle 10 yıldan bu yana hizmet vermektedir.
Tasarımların Koruma Süresi Ne Kadardır?
Tescilli tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Bu süre, beşer yıllık dönemler halinde yenilenmek üzere toplam 25 yıla kadar uzatılabilir. Dolayısıyla, tescilli tasarımların toplam koruması süresi 25 yıldır.
Tasarım Tescil Şartları Nelerdir ?
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununa göre, tasarım tescil sistemi içerisinde bir tasarım ancak yenilik ve ayırt edici nitelik şartlarını haiz olması koşuluyla korunmaktadır.
Yenilik: Bir tasarımın aynısının, tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması gerekmektedir. Ancak başvuru tarihinden önceki 12 ay içerisinde tasarımcı veya bu tasarımcının izin verdiği kişiler tarafından kamuya sunma gerçekleştirilmişse bu tasarımın yeni olduğu kabul edilir. Bir başka deyişle, bir ürünün yenilik özelliğini kaybetmemesi içi piyasaya sürüldüğü veya kamuya sunulduğu tarihten itibaren 12 ay çerisinde tasarım tescil başvurusunun yapılması gerekmektedir. Aksi halde tasarım yenilik özelliğini kaybedecektir.
Ayırt Edici Nitelik: Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce ve tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim arasında bir farklılık olmasını ifade etmektedir.
Tasarım Tescil Başvurularının Yasal Süreçleri: 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununa göre, tasarımların tescil süreci başvuru evrakları kontrolü şekli inceleme, tescil edilebilirliği ile ilgili Kurum yenilik incelemesi, yayım kararı, itiraz ve belgelendirme olarak beş ana işlem sürecinden oluşmaktadır. Bir tasarım başvurusu yayım tarihi itibariyle 3 ay boyunca itirazlara açık tutulmaktadır. 3 aylık yasal itiraz süreci içerisinde herhangi bir itiraz gelmemesi durumunda tasarım başvurularının belge kararı verilmekte ve Kurum tarafından tescil belgesi düzenlenmektedir.
İtirazlar ve Tescil:
Tescile İtiraz: Resmi Tasarımlar Bülteninde ilan edilen tasarımlara, ilan tarihi itibariyle 3 ay içerisinde itiraz edilebilmektedir.
Kurum Kararına İtiraz: Tasarım tescil başvurusu reddedilen zarar gören başvuru sahipleri, verilen ret kararına karşı Kanunun ilgili maddeleri kapsamında karara itiraz etme hakkına sahiptir.
Belge Kararı: 3 aylık yasal itiraz süresi içerisinde tasarım tesciline herhangi bir itirazda bulunulmaması veya itiraz edilmişse yapılan itirazın reddedilmesi durumunda Kurum tarafından tescil belgesi düzenlenir.
Tasarım Tescil Başvurusu İçin Gerekli Olanlar:
- Tasarım tescil başvurusu yapacak firma veya şahsın bilgileri başvuru gerçek kişi,şahıs adına başvuru yapılacaksa isim,soyisim,TC No, Adres ve iletişim bilgileri gereklidir. Başvuru tüzel kişi,şirket adına yapılacaksa şirket unvanı, vergi dairesi ve no, adres ve iletişim bilgileri gereklidir.
- Tasarımcının bilgileri. Tasarımcı ürünü tasarlayan kişidir. Başvuru için tasarımcının isim,soyisim, TC No ve adres bilgileri gereklidir.
- Tescil edilecek tasarımların tüm belirgin özelliklerini yansıtan fotoğraf veya çizimi başvuru için gereklidir. Örnek fotoğraf ve çizimler aşağıda tabloda gösterilmiştir.
Kimler Tasarım Başvurusunda Bulunabilir?
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları. Vergiye tabi olma zorunluluğu yoktur.
- Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yerleşim yeri olan veya sınai ya da ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler.
- Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler.
- Karşılıklılık ilkesi uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere sınai mülkiyet hakkı koruması sağlayan devletlerin uyruğundaki kişiler, Türkiye de marka başvurusunda bulunma hakkına sahiptir.
Tasarım Koruma Süresi ve Tescil Yenileme Nedir?
Tasarım koruma süresi başvuru tarihinden itibaren
5 yıldır. Bu süre beşer yıllık dönemler hâlinde yenilenmek suretiyle toplam
25 yıla kadar uzatılabilir.
Tasarım Hakkı Nasıl Sona Erer?
Tasarımdan doğan hak aşağıdaki sebeplerden birinin gerçekleşmesi ile sona erer.
- Koruma süresinin dolması veya tescilin yenilenmemesi,
- Tasarım tescil belgesi sahibinin hakkından vazgeçmesi durumunda da tasarım hakkı sona erer.
Rüçhan Hakkı Nedir?
Tasarım tescil başvuruları,belgeleri, sadece başvuru yapılan ülkede sınırları içerisinde koruma altına alınmış olur. Başka ülkelerde de koruma talep edilmesi durumunda diğer ülkelere de ayrıca başvuru yapılması gerekmektedir. Bu tür başvurularda rüçhan hakkından yararlanmak önemli bir avantaj sağlamaktadır. Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına taraf devletlerden birinin uyruğunda olan ya da bu devletlerden birinin uyruğunda olmamakla birlikte bunlardan birinde yerleşim yeri veya işler durumda ticari müessesesi bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya bunların halefleri, bu devletlerin herhangi birinde yetkili mercilere tasarım veya faydalı model tescili için usulüne uygun olarak yaptıkları başvuru tarihinden itibaren
altı ay (6)
süreyle, Paris Sözleşmesi hükümleri kapsamında aynı tasarım için Türkiye'de başvuru yapma konusunda rüçhan hakkından yararlanabilmektedir.
Tasarımların Devir, Lisans ve Miras Yolu İle İntikal İşlemi Nasıl Yapılır?
Tescilli bir tasarım veya henüz tescil edilmemiş bir tasarım başvurusu lisans, devir, miras yolu ile intikal, rehin, teminat, haciz veya diğer hukuki işlemlere konu olabilir.
- Lisans: Tasarım tescil başvurusunu,belgesini kullanma hakkı, ulusal sınırların bütünü içinde veya bir kısmında geçerli olacak şekilde lisans sözleşmesine konu olabilmektedir. Lisans sözleşmesinin üçüncü kişilere karşı hüküm doğurabilmesi için Sicile kaydedilmesi gerekmektedir. Lisans alan ve verenin imza ve beyanlarını, lisansa konu olan tasarımın adını, tescil numarasını, çoklu başvuru ise sıra numaralarını, varsa lisans ücretini, lisans süresini belirtir lisans sözleşmesi gerekmektedir.
- Devir: Tasarım tescil başvurusu veya tasarım tescil belgesi başkasına devir edilebilmektedir. Devir işlemi için devralan ve devreden tarafından noter onaylı devir sözleşmesinin düzenlenmesi gerekmektedir.
- Miras Yolu İle İntikal : Tescilli bir tasarım miras yolu ile intikal edebilmektedir. Miras yolu ile intikal halinin sicile kaydı için; mirasçılık belgesi veya noter tarafından onaylanmış örneği, mirasçılık belgesinin yabancı dilde olması halinde ilaveten yeminli tercüman tarafından onaylanmış Türkçe tercümesi gereklidir.
Yurt dışı Uluslararası Tasarım Tescil İşlemi Nasıl Yapılır?
Tasarımlar hangi ülkede tescil edilmişse o ülke sınırları içinde geçerlidir. Yurt dışı tasarım tescil işlemleri için 3 farklı yöntem bulunmaktadır. Bunlar;
- Tasarımın tescil edilmek istendiği ülke ofisine doğrudan başvuru yapılabilir. Bu sistem genellikle tek bir ülkede veya az sayıda ülkede tescil alınacaksa kullanılan bir sistemdir.
- Tasarımların uluslararası tescil işlemlerini düzenleyen, ülkemizle birlikte dünya genelinde 69 ülkenin taraf olduğu Lahey Anlaşması uyarınca yurt dışı tasarım tescil başvuru işlemi yapılabilir. Lahey sisteminin en büyük avantajı minimum formalite ile birden fazla ülkede uluslararası tasarım başvurusunun tescil edilmesidir. Tasarımlar birden fazla ülke de tescil edilmek isteniyorsa, başvuru maliyetleri daha ekonomik olduğu için bu sistem tercih edilmektedir.
- Avrupa Topluluğu Tasarım Başvuru sistemiyle Avrupa Birliği ne üye ülkelerde tek bir başvuru ile koruma sağlanabilmektedir. Tasarım tescil belgesi AB üyesi tüm ülkeler de geçerlidir.