SEDEX NEDİR ?
Sedex, küresel tedarik zincirinde faaliyet göstermekte olan kuruluşlar için oluşturulmuş bir organizasyondur. Kar amacı gütmeyen bu organizasyon, küresel tedarik zincirinde sorumlu ve etik iş uygulamaları iyileştirme süreçleri konusunda çalışmalarını yürütür. Sedex Belgesi, Sedex sisteminin veritabanına katılmak isteyen firmalar için alınan belgedir.
SMETA NEDİR?
Açılımı Sedex Members Ethical Trade Audit olan SMETA, Sedex belgesi almak isteyen tedarikçilerin uyması gereken kriterlerin genel adıdır. SMETA, dünya çapında en genel ve yaygın kullanıma sahip olan etik denetim formatları arasındadır. Çalışma şartları, etik iş uygulamaları ve iş güvenliği gibi noktalar, SMETA denetimlerinin temel dayanak noktaları arasında yer alır.
Ek olarak SMETA, sürekli olarak güncellenen bir formattır. İş hayatında ve dünya bazındaki gelişmelere ve yeniliklere göre güncellenen SMETA nın son sürümü, SMETA 6.1 olarak bilinmektedir. Tedarikçi firmalar, Sedex belgesi almak adına SMETA 6.1 formatına uygun çalışma koşulları sağlıyor olmalıdır.
ETİK TİCARET GİRİŞİMİ ETI BASE CODE NEDİR?
Etik Ticaret Girişimi ya da kısa adıyla ETI adındaki küresel etik ticaret kuruluşunun ve üyelerinin uygulamakta olduğu prensiplere, ETI Base Codu adı verilmektedir. Bu prensiplerin odaklandığı temel nokta, işletmelerdeki ahlaki kuralların uygulanmasıdır. Bu ahlaki kurallar arasında; işçi sağlığı ve iş yeri güvenliğinin denetimi aynı zamanda da çocuk işçi çalıştırmanın önüne geçilmesi gibi hususlar söz konusudur.
SEDEX AMACI NEDİR ?
Sedexin temel amacı, küresel tedarik zincirine üye olan firmaların faaliyetlerini kolaylaştırmaktır. Ek olarak Sedex, firmaların etik ticaret hususunda gelişmelerini sağlayan faaliyetlerde bulunur. Bu konuda firmalara teşvikler sağlamaktadır. Sedex Belgesi danışmanlık konusunda alacağınız yardımlar sayesinde Sedex Belgesi alma konusunda bir adım öne geçebilirsiniz.
Sedex denetimi, genel olarak 4 ila 6 hafta sürmektedir. Bu süreyi, firmanın faaliyetleri ve denetleyici firmaların çalışma hızı belirlemektedir.
SEDEX DENETİMİ SIRASINDA HANGİ KONULAR ELE ALINIR?
Tedarikçi firmaya denetime gelen yetkililer, aşağıda yer alan konularda firmayı teste tabi tutarlar:
- Çalışma Şartları: Örnek olarak; mesai saatlerinin uygunluğu, çalışma koşullarının uygunluğu, çalışanların aldıkları maaş vs
- Çalışanların İşe Uygunluğu: Örnek olarak; çalışanların yaşı, çalışanların ilk yardım bilgisi, çalışanların eğitim durumu vs.
- Çalışanlara Sağlanan Hak ve Özgürlükler: Örnek olarak, çalışanların izin süreleri, çalışanların mola süreleri, çalışanların haklarını demokratik bir şekilde sunabiliyor oluşu, çalışanların hak ve mağduriyetleri konusundaki tutum, çalışanların kendi rızalarıyla çalışma durumu vs.
- İşletmenin İşe Uygunluğu: Örnek olarak; iş sağlığı ve güvenliği konusunda işletmenin tutumu, işletmenin yapılacak işe elverişli olup olmaması vs.
- İşletme ve Çevresinin Çevreye, Çalışana ve Ürüne Etkisi: Örnek olarak; çalışma sahasının işe uygunluğu, atıkların muhafaza durumu, gürültü ve çevre kirliliği konusunda standartlara uyulup uyulmadığı, ürünlerin sterilize durumu vs.
- Ürün ve Üretim Hattının Uygunluğu: Ürünün gerekli standartlara uygun olarak üretilmesi, çalışma sahasının güvenilir olup olmaması, makinelerin güvenli çalışıp çalışmaması, asansörlerin durumu, yangın ve diğer güvenlik sistemlerinin durumu vs.
- Yukarıda yer alan hususlar üzerine işletmeniz gerekli standartları karşılıyor olmalıdır. Bu hususlarda standardın altında koşullar varsa, işletmeniz Sedex belgesi alma konusunda sorunlar yaşayabilir.
sedex denetimi nasıl yapılır?
Sedex standartlarına uygunluk denetimi, Sedex sistemindeki denetlemeye yetkili kuruluşlar tarafından yapılmaktadır. Yoğunluğa da bağlı olarak yaklaşık 3,4 hafta içerisinde tamamlanan denetimler sonucu, denetlenen firmaya Sedex numarası temin edilir. Denetim sırasında, firmanın Sedexe özgü kriterlerine uygunluğu denenir. Eğer firmalar denetimde başarısız bir profil çizerse, bu durum firma prestijini de olumsuz etkiler. Zira Sedex denetimi sonrası hazırlanan rapor, Sedex sistemine online olarak yüklenir ve diğer tüm firmalar bu raporu inceleyebilir.
Raporu inceleyen firmalar bu sayede
- Sedex kriterlerine uymayan bir firmayla mı
- Sedex kritlerlerini başarıyla karşılayan bir firmayla mı
çalıştıklarını anlayabilir.
SEDEX BELGESİNİN FAYDALARI NELERDİR?
Sedex belgesi sayesinde firmanızın çalışma şartları net biçimde belgelendirilmiş olur. Ek olarak işletmenizin sosyal sorumluluk alanında başarılı olup olmadığı da tescillenmiş olur. Sedex sisteminde katılımcı firmalar, tüm işletmelerin Sedex standartlarına uygun olup olmadıklarını irdeleyebilir. Bunun için sistemde o işletmenin Sedex numarasını aratmak yeterli olur. Bu sayede firmaların Sedex standartlarına uygun olup olmadıkları da tespit edilir.
Sedex belgesi alan firmaların şu kriterlere uyup uymadıkları tescillenmiştir:
Çalışanlarına ne gibi bir çalışma ortamı sunuyor?
Güvenlik sistemleri konusunda hangi önlemleri ne sıklıkla alıyor?
Sosyal sorumluluk alanında başarı düzeyi nasıl?
Çalışma ortamı steril ve güvenli mi?
İnsan kaynakları alanında deneyimli mi?
İş güvenliği standartlarına uyuyor mu?
Bu gibi kriterlere uyan firmalar, Sedex belgesi almaya hak kazanır. Aynı zamanda diğer firmaların da gözde firması haline gelebilir. Bu durum, mevcut firmanın daha fazla ticaret yapmasına ve iş dünyasında saygınlığının artmasına fayda sağlar.
SEDEX BELGESİ NASIL ALINIR
Sedex belgesi almak için tedarikçiler 3 aşamayı da başarıyla tamamlamak zorundadır. Bu aşamalar sırasıyla; Öz Değerlendirme Formu, Denetim Alanı Oluşturma ve Raporlama olarak bilinir.
Öz denetim formu kısmında, SMETA için yapılacak olan denetimlerin başlamasından önce tedarikçi şirketlerin öz değerlendirme formlarını doldurması gerekir.
Sedex belgesi alma konusunda 2. aşama olan denetim aşaması, denetçi ekibin işletmeyi denetlemesi olarak bilinir. Denetçi ekip, tedarikçi firmanın SMETA şartlarına uygun olup olmadığını inceler. Bu süreç; çalışan eleman sayısı, şirket büyüklüğü ve şirketin gerekli standartlara uyup uymaması durumuna göre değişmektedir ve genel olarak 2-6 hafta gibi bir zaman dilimini kapsar.
Son aşama ise raporlama kısmıdır. Bu kısımda ise SMETA denetimleri tamamlanmıştır ve rapor oluşturulur. Şirket bu raporda detaylı bir hareket planı bulacaktır. Bu hareket planı içerisinde, şirketin eksik yönlerini geliştirmesi adına belirli hamleler yer almaktadır.
Sedex denetimi sırasında işletmenizin çalışma standartları yoğun bir teste tabi tutulmaktadır. Bu test sırasında birçok gözden kaçan yükümlülük ortaya çıkabilir ki bu da işletmeniz adına olumsuz bir sonuç doğurur.
SEDEX BELGESİ NEDEN ÖNEMLİDİR?
Bu nedenle, Sedex belgesi başvurusu yapmadan önce Sedex belgesi danışmanlık hizmeti alarak işletmenizin tüm gözden kaçan yükümlüklerini kontrol edebilir ve düzenlemeler yapabilirsiniz.
Tedarikçi işletmeler, özellikle de Birleşik Krallık ile ticaret anlaşmaları yapmak istiyorsa bu belgeye ihtiyaç duymaktadır. Bu belge, ticari açıdan ne kadar cazip bir tedarikçi olduğunuzu kanıtlar. Ek olarak, işletmenizin çalışma şartlarını da açık bir biçimde ortaya koyar.
İş sağlığı ve güvenliği, risk analizi, sosyal sorumluluklar, çalışma şartları ve çalışan güvencesi gibi konularda tedarikçilerin nasıl bir tutum sergilediği ve tedarikçilerin uluslararası çalışma standartlarına uyup uymadığı bu denetimler sırasında rapora işlenmektedir.
SEDEXE KAYITLI OLAN FİRMALAR KİMLERDİR?
Sedexe kayıtlı olan firmalar, denetlenmeyi kabul etmiş firmalardır. Bu firmalar arasında bazı firmalar alıcı (A) üyesi, bazı firmalar tedarikçi (B) üyesi ve bazı firmalar da hem alıcı hem de tedarikçi (AB) üyesi olarak sınıflandırılır.
Alıcı (A) üyeleri, Sedex sisteminin veri tabanında kendi tedarikçilerini yönetir ve tedarik zincirinin sonundaki perakendeci şirketler olarak sınıflandırılır.
Tedarikçi (B) üyeleri, Sedex belgeleri raporlarını Sedex sistemi üzerinden yayınlaması gereken üreticilerdir. Tedarik zincirinin ilk basamağı olarak bilinirler.
Alıcı ve Tedarikçi (AB) üyeleri ise hem tedarikçilerin raporlarını yönetir hem de alıcılara kendi Sedex raporunu sunmak zorundadır. İmalat firmaları gibi tedarik zincirinin ortasında yer almaktadırlar.
Sedex denetimi sırasında sürpriz durumlarla karşılaşmamak adına önceden işletmenizi danışmanlık hizmeti aracılığıyla teste tabi tutmanız gerekir. Zira bu Sedex denetimi sırasında olumsuz olarak algılanabilecek tüm hususlar, danışmanlık hizmeti sayesinde önceden tespit edilir ve danışmanların sunduğu öneriler sayesinde ortadan kaldırılır.
Eğer Sedex belgesi almak istiyorsanız, bu belgeyi daha kolay alabilmek adına danışmanlık hizmetine ihtiyaç duyabilirsiniz. Bu konuda uzman danışmanlarımız, sizlere geniş ölçekli bir rapor hazırlar ve düzenlemeniz gereken hususlar konusunda sizlere gerekli bilgilendirmeleri yapar.Sedex denetimini, Sedex sistemine kayıtlı olan ve denetçi konumunda yer alan kuruluşlar yapmaktadır. Bu kuruluşlar, denetim sonrası ayrıntılı bir rapor oluşturur ve bu raporu Sedex sistemine ekler. Tüm tedarikçiler, bu raporu inceleme yetkisine sahiptir.